دریاچه ها
هند دریاچه ی بزرگ و مهمی ندارد و فقط دره ی کشمیر، چند دریاچه دارد که سرچشمه ی چندین رود هستند.
مجمع الجزایر آندومان و نیکوبار در شرق سرزمین اصلی و نزدیکی میانمار و اندونزی و مجمع الجزایر لاکادیو و محانی کوی و کامین دوی ( که اکنون لاکشاودیپ خوانده می شود) در غرب سرزمین اصلی نیز قسمتی از خاک هند را تشکیل می دهند. تمام این جزایر، آب و هوای حاره ای دارند و با صخره های مرجانی و آب های گرم احاطه شده اند.
بیابان ها
منطقه ی بیابانی هند به دو بیابان بزرگ و کوچک تقسیم می شود: بیابان بزرگ، از ران کوچ در سواحل گجرات آغاز شده و به طرف شمال امتداد می یابد و شامل قسمت اعظم ایالت راجستان و نواحی مرزی با ایالت سند پاکستان است و بیابان کوچک نیز شامل مناطق شرقی راجستان و نواحی شمالی این ایالت است. در واقع، تنها منطقه ی بیابانی در هند به نام صحرای تار Thar در غرب این کشور، در مجاورت پاکستان و شرق رود سند قرار دارد.
هند نه تنها به دلیل جغرافیا، تاریخ و فرهنگش هویت ویژه ای دارد، بلکه تنوع چشمگیر اکوسیستم طبیعی آن نیز منحصر به فرد است. حدود یک سوم گیاهان موجود در هند ، بومی آن منطقه هستند که در مقایسه با سایر کشورهای بزرگ دنیا رقم قابل توجهی است. حدود ۴۵ هزار گونه گیاه در هند وجود دارند، گیاه شناسان، شانزده نوع اصلی گیاه جنگلی را در این هند شناسایی کرده اند که تقریبا یک پنجم وسعت کشور را پوشش داده است. گونه های گیاهی در سراسر کشور هند متناسب با نوع بارش پراکنده شده اند. این پوشش گیاهی از جنگل های خودروی حاره ای و همیشه سبز جزایر آندامان و نیکوبار تا گات های غربی و ایالت های شمالی تا جنگل های کاج مناطق مرتفع کوه های هیمالیا متفاوت است.
در میان این دو نوع پوشش گیاهی، موقعیت خاص هند وجود اکوسیستم های متفاوت را امکان پذیر می نماید. در گات های غربی، گونه های گوناگونی از درختان یافت می شود که ارزش اقتصادی زیادی دارند و از مهم ترین آنها می توان به صندل سرخ و ساج اشاره کرد. حدود ۷۵ میلیون هکتار زمین جنگلی در هند وجود دارد. جنگل های همیشه سبز، بیشتر در ایالت های آسام و کرالا و قسمتی از اوریسا و جزایر آندومان و نیکوبار واقع شده است. درخت ها در این جنگل ها بلند و بافت جنگلی، طبقه طبقه است. در میان انبوه درختان جنگل های هند ، درخت انبه و انجیر هندی بیشتر از بقیه به چشم می خورد. هندو ها برای درخت انجیر هندی احترام خاصی قائلند. چوب بامبو هم یک کالای رایج تجاری است.
در این قسمت برای آشنایی عزیزان تور هند به بررسی رودهای کشور هند می پردازیم.
رود خانه ی گنگ Ganges با ۲۴۹۵ کیلومتر طول، از کوهستان هیمالیا شروع و به خلیج بنگال منتهی می شود. شهرهای الله آباد و بنارس در ساحل این رود قرار دارند. گنگ مادر مقدس ترین رود هند است و هندوها آن را همچون الهه ای، تقدیس و عبادت می کنند. شعب عمده ی رود گنگ عبارتند از: بمونه، گاگره، گندک و کامبی. جمنا یا یامونا Yamuna رود بزرگی است در شمال هند که از کوه های هیمالیا سر چشمه گرفته و در جوار شهر الله آباد به رود گنگ متصل می شود. محل تلاقی این دو رود، از اماکن مقدس و زیارتگاه پیروان مذهب هندو است.
شهرهای بزرگی مانند دهلی و آگره و الله آباد در ساحل آن واقع شده اند. رود عظیم دیگری به نام برهماپوترا Brahma Putra با ۲۸۹۰ کیلومتر طول، از ضلع شمال شرقی هیمالیا جریان می یابد و از آسام و بنگال شرقی می گذرد. این رود در نزدیکی خلیج بنگال به رود گنگ می پیوندد. آبرفت های رودخانه ای فراوان این رود، باعث شده در شمال هند ، بارورترین زمین های کشاورزی دنیا به وجود آید.
پس از حوزه های رود گنگ و برهماپوترا، حوزه ی رود گوداوری – بزرگترین رود هند – است که ۱۰ درصد از مساحت هند را در بر می گیرد. بعد از آن می توان به رود هایکریشنا، ماهاندی، کاویری، تاپتی و کائووری اشاره کرد که از مهم ترین رودهای منطقه شبه جزیره هند است. رود سند که بخش عظیم آن در پاکستان امروزی جریان دارد نیز از کوه های هیمالیا نزدیک به منطقه لاداخ هند سرچشمه می گیرد و از میان ایالت جامو و کشمیر می گذرد. سند بخش عمده ای از مسیر ۲۸۸۰ کیلومتری اش را به سمت جنوب در پاکستان طی می کند.
دره ی حاصلخیز رود سند، خاستگاه بعضی از اولین تمدن های شبه قاره بوده و منشا اصلی نام هند است. ایالت پنجاب که از دو واژه ی پنج آب تشکیل شده، در بخش شمال غربی هند و در مجاورت پاکستان قرار دارد. این ایالت در میان پنج رود به نام های ۱-جهلم ۲-چناب ۳-راوی ۴-بئاس ۵-ساتلج واقع شده است که از کوه های هیمالیا سرچشمه می گیرند. رود های هند ، سالیانه حدود ۱۶۸۳ میلیارد متر مکعب آب حمل می کنند. حدود ۱۴/۵۰۰ کیلومتر از رود خانه های این کشور، قابل کشتیرانی است
همان طور که گفته شد، کوهستان هیمالیا یکی از چهار منطقه جغرافیایی هند است. کوه های هیمالیا، هند را از کشورهای شمالی-که عبارتند از: چین، بوتان و نپال – جدا می کند. سلسله جبال هیمالیا از سرزمین پامیر در شمال غربی تا سر حد آسام در شمال شرقی به طول ۲۴۱۴ کیلومتر امتداد یافته است. هیمالیا به دلیل طول و ارتفاعش، سدی طبیعی میان هند و چین است و تنها رسته کوهی است که قله هایی با ارتفاع بیش از ۶۹۰۰ متر دارد. چهارده قله در هیمالیا بیش از ۷۸۰۰ متر ارتفاع دارند که مرتفع ترین آنها اورست با ارتفاع ۸۸۸۴ متر، بلندترین قله ی جهان می باشد که در نپال واقع شده است.
بعد از آن Q2 یا کا-۲ با ارتفاع ۸۶۱۱ متر در پاکستان و پس از آن سومین قله ی بلند جهان، کانچنجونگا با ارتفاع ۸۵۹۸ متر است. رشته کوهستان شرقی ما بین هند و برمه – که آن را کوهستان ناگا یا کوهستان پکتی می نامند – کوهستان نسبتا کوتاهی است که در شمال به هیمالیا می پیوندد.
درقسمت استوایی هند ، در جنوب، جلگه مرتفعی وجود دارد که در غرب و شرق، منطقه ای کوهستانی را تشکیل می دهد. این دو رسته کوه، گات های شرقی و غربی نام دارد و ارتفاع آنها در شرق به ۶۰۰ متر و در غرب به ۲۴۴۰ متر می رسد. گات های غربی به موازات خط ساحلی کناره ی دریای عرب امتداد یافته است و به ساحل نزدیک ترند؛ در حالی که گات های شرقی از دریا دورترند و دشت ساحلی وسیعی را در طول خط ساحلی جنوب شرقی در کناره ی خلیج بنگال به وجود آورده اند.
کوه یاتکایی: این کوه و کوه های وابسته به آن، در مرز هند ، بنگلادش و برمه قرار دارند و مجموعا پارواچال یا کوه های شرقی نامیده می شوند.
آراولی: ناحیه ای در شمال غربی هند که از قدیمی ترین مناطق کوهستانی جهان است. دامنه کوه های آراولی تنها بقایایی از کوه های عظیم الجثه هستند که در دوران ما قبل تاریخ وجود داشته اند و بسیاری از قله های آن پوشیده از برف و توده های غول پیکر و شگفت انگیز یخ است که منبع تامین بسیاری از رودخانه های بزرگ است.
ویندهیان: این کوه تقریبا تمام عرض شبه جزیره هند را فرا گرفته است و منطقه ای در حدود ۱۰۵۰ کیلومتر را با میانگین ارتفاع ۳۰۰ متر در بر می گیرد.
در این قسمت به بررسی موقعیت جغرافیایی کشور هند می پردازیم که این امر سبب آشنایی عزیزانی که در تور هند ثبت نام کرده اند و یا قصد سفر به کشور هند را دارند می کند.
کشور هند در نیمکره ی شمالی، جنوب آسیا و بین مدار ۸ تا ۳۸ درجه عرض شمالی و نصف النهار ۶۶ تا ۹۷ درجه ی طول شرقی قرار دارد. مساحت هند ۳/۲۸۷/۵۹۰ کیلومتر مربع است. این کشور از نظر وسعت، هفتمین کشور جهان و مساحت آن تقریبا دو برابر مساحت ایران است.
طول مرزهای خشکی هند ۱۵۲۰۰ کیلومتر و طول ساحل دریایی آن تقریبا ۵۶۸۶ کیلومتر است. این کشور از شمال به چین، نپال و بوتان، از شمال شرق به میانمار یا برمه و بنگلادش، از شرق و جنوب و غرب به اقیانوس هند و از شمال غربی به پاکستان محدود است. بنگلادش، طولانی ترین و بوتان، کوتاهترین خطوط مرزی را با هند دارند.
این کشور از لحاظ خغرافیایی به چهار منطقه تقسیم می شود:
الف- منطقه کوهستان هیمالیا؛
ب- منطقه رود گنگ و شاخه های آن؛
ج- منطقه فلات جنوبی؛
د- منطقه بیابانی شمال غربی؛
با توجه به این که خاک هند از منطقه استوایی آغاز شده و به منطقه معتدل منتهی می شود و با وجود کوهستان های پر برف هیمالیا، این کشور آب و هوایی متنوع ( استوایی، سردسیر، پرباران، خشک، سرسبز جنگلی و بیابانی ) دارد. این نوع آب و هوا سه فصل متمایز در سال ایجاد می کند. در این کشور، فصل سرما از اکتبر (مهر) تا آخر فوریه (بهمن)، فصل گرما از اول مارس (اسفند) تا آخر ژوئن (تیر) و فصل بارش از اول ژوئن تا آخر سپتامبر (شهریور) ادامه دارد.
میانگین حرارت در شمال هند در آخر زمستان ۱۳ الی ۱۶ درجه ی سانتیگراد و در جنوب هند به ۲۴ درجه ی سانتیگراد می رسد. دو ماه خرداد و تیر اشعه آفتاب بر بیشتر شبه جزیره به طور عمودی می تابد، گرم ترین ماه های سال هستند؛ همچنین گاهی حرارت هوا در ماه خرداد در شمال این کشور از ۳۸ درخه سانتیگراد تجاوز می کند.
ریزش باران در این کشور، تابع وضع مناطق آب و هوایی این کشور است و میزان آن از ۱۰۰ میلی متر (در منطقه راجستان و لاداک) تا ۲۰۰۰ میلی متر در مناطق سواحل غربی (آسام و بنگال) تفاوت می کند. در منطقه چراپونجی در ایالت مگالایای، سالانه حدود ۱۰ متر باران می بارد. سراسر هند را دو جریان هوایی حامل باران می پوشاند که به مونسون معرف است.
به هنگام جریان مونسون در جنوب غربی ای هند ، باران فروان می بارد. بیشتر باران های موسمی از ناحیه ی دریای عمان و ساحل جنوب غربی هند سرچشمه می گیرد. طبق گزارش فائو FAO متوسط بارندگی در این کشور، سالانه ۱۴۳۲ میلی متر است.
در این قسمت به بررسی موقعیت جغرافیایی کشور هند می پردازیم که این امر سبب آشنایی عزیزانی که در تور هند ثبت نام کرده اند و یا قصد سفر به کشور هند را دارند می کند.
کشور هند در نیمکره ی شمالی، جنوب آسیا و بین مدار ۸ تا ۳۸ درجه عرض شمالی و نصف النهار ۶۶ تا ۹۷ درجه ی طول شرقی قرار دارد. مساحت هند ۳/۲۸۷/۵۹۰ کیلومتر مربع است. این کشور از نظر وسعت، هفتمین کشور جهان و مساحت آن تقریبا دو برابر مساحت ایران است.
طول مرزهای خشکی هند ۱۵۲۰۰ کیلومتر و طول ساحل دریایی آن تقریبا ۵۶۸۶ کیلومتر است. این کشور از شمال به چین، نپال و بوتان، از شمال شرق به میانمار یا برمه و بنگلادش، از شرق و جنوب و غرب به اقیانوس هند و از شمال غربی به پاکستان محدود است. بنگلادش، طولانی ترین و بوتان، کوتاهترین خطوط مرزی را با هند دارند.
این کشور از لحاظ خغرافیایی به چهار منطقه تقسیم می شود:
الف- منطقه کوهستان هیمالیا؛
ب- منطقه رود گنگ و شاخه های آن؛
ج- منطقه فلات جنوبی؛
د- منطقه بیابانی شمال غربی؛
با توجه به این که خاک هند از منطقه استوایی آغاز شده و به منطقه معتدل منتهی می شود و با وجود کوهستان های پر برف هیمالیا، این کشور آب و هوایی متنوع ( استوایی، سردسیر، پرباران، خشک، سرسبز جنگلی و بیابانی ) دارد. این نوع آب و هوا سه فصل متمایز در سال ایجاد می کند. در این کشور، فصل سرما از اکتبر (مهر) تا آخر فوریه (بهمن)، فصل گرما از اول مارس (اسفند) تا آخر ژوئن (تیر) و فصل بارش از اول ژوئن تا آخر سپتامبر (شهریور) ادامه دارد.
میانگین حرارت در شمال هند در آخر زمستان ۱۳ الی ۱۶ درجه ی سانتیگراد و در جنوب هند به ۲۴ درجه ی سانتیگراد می رسد. دو ماه خرداد و تیر اشعه آفتاب بر بیشتر شبه جزیره به طور عمودی می تابد، گرم ترین ماه های سال هستند؛ همچنین گاهی حرارت هوا در ماه خرداد در شمال این کشور از ۳۸ درخه سانتیگراد تجاوز می کند.
ریزش باران در این کشور، تابع وضع مناطق آب و هوایی این کشور است و میزان آن از ۱۰۰ میلی متر (در منطقه راجستان و لاداک) تا ۲۰۰۰ میلی متر در مناطق سواحل غربی (آسام و بنگال) تفاوت می کند. در منطقه چراپونجی در ایالت مگالایای، سالانه حدود ۱۰ متر باران می بارد. سراسر هند را دو جریان هوایی حامل باران می پوشاند که به مونسون معرف است.
به هنگام جریان مونسون در جنوب غربی ای هند ، باران فروان می بارد. بیشتر باران های موسمی از ناحیه ی دریای عمان و ساحل جنوب غربی هند سرچشمه می گیرد. طبق گزارش فائو FAO متوسط بارندگی در این کشور، سالانه ۱۴۳۲ میلی متر است.